Część e-learningowa kursu „Przedszkole dostępne dla wszystkich” to program samokształcenia dla nauczycieli specjalistów pracujących z dziećmi w wieku przedszkolnym i nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz innych zainteresowanych specjalistów, który składa się z 7 modułów szkoleniowych. Będzie dostępny na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej i ułożony wg jednolitej struktury. Każdy moduł rozpoczyna się nagraniem wykładu prowadzonego przez przedstawiciela uczelni – specjalistę w danym obszarze tematycznym. W każdym module oprócz filmu, znajdują się materiały do samokształcenia i późniejszego wykorzystania w praktyce zawodowej, np. scenariusze zajęć, studia przypadków, studia interwencji, poradniki, przewodniki. Materiały są zaprezentowane w przyjaznej w odbiorze formie i wzbogacone o ćwiczenia interaktywne. Przejście do kolejnych modułów możliwe jest po pozytywnym zaliczeniu testu, który składa się każdorazowo z 10 pytań jednokrotnego wyboru. Próg zaliczenia to 80 % pozytywnych odpowiedzi. Szkolenie realizowane jest w trybie swobodnego dostępu – możesz zalogować się na platformę o każdej porze, przeznaczyć na szkolenie dowolną ilość czasu, przerwać i kontynuować je od ostatnio oglądanego elementu. 

Ten etap szkoleń będzie otwarty również po zakończeniu szkolenia na platformie tak by w każdej chwili możliwe było ponowne skorzystanie z oferowanych materiałów. Część e-learningową szkolenia należy zrealizować do 31 października 2024r.  Szacowany czas tej części szkolenia wynosi 20 godzin dydaktycznych. Zrealizowanie całości, tzn. zapoznanie się z treściami wszystkich modułów, obejrzenie wszystkich nagrań oraz zaliczenie wszystkich quizów umożliwia przejście do etapu 2, tj. warsztatów z ekspertami pogłębiających wiedzę praktyczną w obszarach objętych szkoleniem. 

„Warsztaty” realizowane są w formie 1,5 godzinnych (2 godziny dydaktyczne) spotkań online z ekspertkami/ekspertami i specjalistkami/specjalistami (w tym autorkami/autorami modułów szkoleniowych dostępnych w poprzednim etapie szkolenia). Podczas warsztatów będzie możliwość podjęcia dyskusji, aktywnego rozwiązywania problemów, uzyskania odpowiedzi na pytania, które pojawiły się w pierwszej części szkolenia. Warsztaty będą zorganizowane w blokach tematycznych odpowiadającym interwencjom. Na każdy blok przeznaczone są 2 godziny dydaktyczne. Każdy uczestnik może wybrać min. jeden temat warsztatu.

Ten etap szkoleń będzie realizowany w listopadzie i grudniu 2024r, a szczegółowy harmonogram spotkań zostanie przekazany za pośrednictwem aplikacji projektowej asa.edu.ibe.pl. Zrealizowanie tej części szkoleń umożliwia przejście do etapu 3 – praktycznego.

Ten etap szkolenia realizowany będzie od stycznia do marca 2025r. i polega na wykorzystaniu w praktyce zawodowej wybranych „interwencji”, tj. strategii reagowania na sytuacje problemowe czy potrzeby mające na celu zwiększenie dostępności edukacji dla dzieci i uczniów. Z poznanego w trakcie szkoleń katalogu działań każdy uczestnik wybiera jedno, które wdraża w ramach obowiązków zawodowych nauczyciela specjalisty w swoim miejscu pracy. Interwencja może mieć charakter szkoleniowy (np. polegać na przeszkoleniu innych nauczycieli specjalistów podczas rady pedagogicznej), konsultacyjny (udzieleniu porady, wskazówek, przekazaniu materiałów ze szkoleń, które pomogą w rozwiązaniu zidentyfikowanego problemu), diagnostyczny (np. rozpoznaniu słabych i mocnych stron dziecka oraz zidentyfikowaniu obszarów wymagających wsparcia) lub działaniowy (udzieleniu wsparcia dzieciom i/lub rodzicom w sytuacji trudnej/kryzysowej lub przeprowadzić zajęcia profilaktyczne). Podczas tego etapu szkoleń oczekiwane jest, że każdy uczestnik (DDU) obejmie wsparciem min. 1 nauczyciela oraz 10 dzieci. Uczestnik projektu po zalogowaniu się do aplikacji projektowej wskazuje jakie działanie zamierza podjąć, a następnie raportuje zwięźle jego przebieg. Sfinalizowanie tej części szkoleń odbywa się poprzez przesłanie opisu interwencji w terminie do końca marca  2025r i otrzymanie akceptacji. Najlepsze opisy interwencji zostaną nagrodzone i opublikowane – posłużą innym specjalistom jako modelowe praktyki.

Interwencja polega na zorganizowaniu regularnych spotkań koordynacyjnych między nauczycielem, specjalistami, rodzicami oraz wiodącym specjalistą z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju. Celem tych spotkań jest stworzenie zintegrowanego planu terapeutycznego dla dziecka, który uwzględnia jego potrzeby oraz minimalizuje powielanie działań. Plan ten powinien być elastyczny i dostosowany do możliwości rodziny. Przy jego tworzeniu należy uwzględnić wiedzę o rutynowych czynnościach dnia codziennego oraz ekomapę, która wizualizuje sieć wsparcia dziecka i rodziny.

Celem interwencji jest profilaktyka w zakresie ryzyka zaburzenia uczenia się w obszarze czytania (dysleksja) oraz zaburzenia językowego poprzez wprowadzenie systematycznych badań przesiewowych dostosowanych do grupy wiekowej i potrzeb oraz planowanie adekwatnych do potrzeb oddziaływań postdiagnostycznych..

Interwencja polega na przeprowadzeniu badań przesiewowych z zastosowaniem narzędzi diagnostycznych adekwatnych do wieku i poziomu edukacyjnego. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie diagnozy funkcjonalnej z zastosowaniem kwestionariuszy rozwoju poznawczego z baterii Kompleksowa Analiza Procesów Poznawczych oraz ewentualnie innych narzędzi diagnostycznych. Po przeprowadzeniu analizy uzyskanych wyników z wychowawca klasy, pedagogiem, logopeda i psychologiem szkolnym; z rodzicami/opiekunami następuje wybór i wprowadzenie wspomagania/działań postdiagnostycznych dostosowanych do potrzeb z baterii KAPP dla terapeutów, rodziców, nauczycieli. Oddziaływania wspomagające trwają minimum 5 miesięcy. Kolejnym krokiem jest powtórne badanie monitorujące efektywność wprowadzanej interwencji. Powinno być przeprowadzone po minimum 3 miesiącach, a optymalnie po 6 miesiącach.

Interwencja kierowana do dzieci na etapie rocznego przygotowania przedszkolnego i klasy 1 szkoły podstawowej z ryzykiem dysleksji i/lub z zaburzeniem językowym (ewentualnie jego podejrzeniem).

Celem interwencji jest profilaktyka w zakresie ryzyka zaburzenia uczenia się w obszarze czytania (dysleksja) oraz zaburzenia językowego poprzez wprowadzenie systematycznych  badań przesiewowych dostosowanych do grupy wiekowej i potrzeb oraz planowanie adekwatnych do potrzeb oddziaływań postdiagnostycznych. Interwencja polega na przeprowadzeniu badań przesiewowych z zastosowaniem narzędzi diagnostycznych adekwatnych do wieku i poziomu edukacyjnego. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie diagnozy funkcjonalnej z zastosowaniem testów językowych z baterii Kompleksowa Analiza Procesów Poznawczych oraz ewentualnie innych narzędzi diagnostycznych. Kolejnym krokiem jest analiza uzyskanych wyników z wychowawca klasy, pedagogiem, logopeda i psychologiem szkolnym; z rodzicami/opiekunami oraz wybór i wprowadzenie wspomagania/działań postdiagnostycznych dostosowanych do potrzeb z baterii KAPP dla terapeutów, rodziców, nauczycieli. Kolejnym krokiem jest powtórne badania przesiewowe monitorujące efektywność wprowadzanej interwencji. Powinny być przeprowadzone po minimum 3 miesiącach, a optymalnie po 6 miesiącach.

Interwencja kierowana do dzieci na etapie rocznego przygotowania przedszkolnego i klasy 1 szkoły podstawowej z ryzykiem dysleksji i/lub z zaburzeniem językowym (ewentualnie jego podejrzeniem).

Celem adaptacji przedszkolnej jest osiągnięcie przez dziecko dojrzałości przedszkolnej, czyli przystosowanie dziecka do warunków i wymagań nowego środowiska, jakim jest przedszkole. Program przygotowawczy do przedszkola obejmuje zajęcia grupowe dla dzieci 2,5- i 3-letnich. Zajęcia mają na celu zastosowanie wybranych strategii wspomagania procesu adaptacyjnego opisanych w Przewodniku dla nauczycieli. Interwencja w formie programu przygotowawczego stanowi cykl pięciu spotkań rodziców i dzieci z nauczycielem wychowania przedszkolnego, który będzie pełnił funkcję wychowawcy i z którym dzieci będą miały najczęstszy kontakt (może być to także dwóch nauczycieli). Spotkania mogą się odbywać codziennie przez tydzień lub raz w tygodniu przez okres pięciu tygodni. Łączny czas trwania spotkania to jedna godzina zegarowa, jednak ze względu na poziom uwagi, koncentracji, umiejętności pracy zadaniowej i współpracy, które dopiero się kształtują u dzieci w wieku przedszkolnym, zostały one podzielone na cztery powtarzające się części: 

– Pierwsza część (ok. 10 minut) – zabawy swobodne z eksploracją otoczenia i udziałem rodziców. Ta część ma na celu zapoznanie się z salą przedszkolną oraz przyzwyczajenie się do nowego miejsca.

– Druga część (ok. 20 minut) – zajęcia zaaranżowane w formie zabaw grupowych z nauczycielką. 

– Trzecia część (ok. 10 minut) – wdrażanie do samodzielności i wspólnego spożywania jedzenia w przedszkolu poprzez czynności samoobsługowe (np. mycie rąk w łazience) i wspólny posiłek. Posiłek w tym przypadku to niewielki, symboliczny poczęstunek, np. jabłko, chrupki kukurydziane, wafle ryżowe. 

– Czwarta część (ok. 10 minut) – zabawy swobodne z aktywnym udziałem nauczycielki przy jednoczesnym wycofaniu się rodziców do roli obserwatorów.

Scenariusze poszczególnych zajęć adaptacyjnych (dostępne jako dodatkowy zestaw materiałów w ramach tego modułu szkoleniowego) opierają się na opisanej wyżej strukturze i różnią się wyłącznie w zakresie zajęć właściwych. Wynika to z potrzeby wdrożenia dzieci w powtarzalny rytm pracy przedszkola. Program przygotowawczy może obejmować opisane poniżej – w krokach I, II i IV – spotkania nauczycieli, specjalistów (ewentualnie osoby zarządzającej przedszkolem) z rodzicami bez obecności dzieci.

Program służy do rozwijania umiejętności i kompetencji społecznych dzieci 3–5-letnich w grupie przedszkolnej, niezależnie od poziomu ich funkcjonowania. Metody, które wykorzystywane są w trakcie realizacji programu to:

– uczenie umiejętności przez wykorzystywanie gier, historyjek, pacynek, odgrywanie scenek itp.,

– dawanie dzieciom wskazówek, jak wykorzystywać konkretne umiejętności społeczne w czasie realnych interakcji,

– łączenie dialogu z dziećmi z podstawą programową, realizowaną na co dzień w przedszkolu,

– włączanie rodziców w realizację zajęć.

Realizacja programu wiąże się z korzyściami zarówno dla dzieci, jak i dla nauczycieli. Korzyści dla uczniów to, między innymi: kształtowanie umiejętności słuchania, pobudzanie interakcji między dziećmi, uczenie samodzielności w radzeniu sobie z problemami, otwartości na innych i ich potrzeby, radzenia sobie z frustracją itp. Korzyści z realizacji programu dla nauczycieli to przede wszystkim: realizacja różnych celów edukacyjnych – przy okazji rozwijania umiejętności społecznych, wprowadzanie pozytywnej atmosfery w grupie, uczenie dzieci skutecznego rozwiązywania konfliktów w grupie, możliwość analizy dziecięcych myśli i odczuć.

Program składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy rozwijania umiejętności przygotowujących do rozwiązywania problemów, takich jak:

– uczenia słownictwa ułatwiającego rozwiązywanie problemów,

– identyfikowania uczuć własnych i innych osób,

– rozpatrywania punktów widzenia innych osób,

– uczenia czym są następstwa zdarzeń.

Część druga dotyczy kształtowania umiejętności rozwiazywania problemów, takich jak:

– wymyślanie więcej niż jednego rozwiązania problemu,

– zastanawianie się nad konsekwencjami rozwiązań,

– podejmowanie decyzji dotyczących tego, które z rozwiązań najlepiej wybrać i dlaczego.

Interwencja ma na celu wzbogacenie środowiska językowego dzieci dwujęzycznych w obydwu ich językach – w języku używanym w przedszkolu (najczęściej: polskim) oraz w języku (lub językach) domowym (najczęściej ukraińskim i rosyjskim). Wykorzystuje ona szeroko przebadane sposoby wzbogacania środowiska językowego, mające udokumentowany pozytywny wpływ na rozwój językowy dzieci, zwłaszcza w zakresie przyswajania słownictwa: angażujące rozmowy i czytanie dialogowe.

Podczas pojedynczego spotkania warsztatowego nauczyciele zdobywają podstawową wiedzę o dwujęzyczności oraz poszerzają ją o różne sposoby wzbogacania środowiska językowego o udokumentowanym w badaniach naukowych pozytywnym wpływie na rozwój językowy dzieci. Podczas warsztatów nauczyciele nabywają i utrwalają praktyczne umiejętności tworzenia różnorodnego środowiska językowego w czasie rozmów prowadzonych według strategii ZDRowej komunikacji oraz za pomocą czytania dialogowego. 

Następnie podczas sześciotygodniowego okresu wdrożeniowego nauczyciele wykorzystują uzyskane umiejętności w codziennej praktyce pracy z dziećmi, praktykując czytanie dialogowe i rozmowy zgodne ze strategią ZDRowej komunikacji. Po upływie sześciu tygodni oceniany jest język, którym posługuje się nauczyciel, czyli ocenie podlega bogactwo słownictwa i liczba słów, a wynik pomiaru porównywany jest ze stanem sprzed rozpoczęcia interwencji.

W ramach interwencji nauczyciele prowadzą także indywidualne rozmowy z rodzicami dzieci wychowywanych w dwujęzyczności, podczas których wspierają ich w tworzeniu bogatego środowiska językowego w językach, w jakich dziecko mówi w domu. Nauczyciele dzielą się zdobytym podczas okresu wdrożeniowego doświadczeniem i przekazują rodzicom praktyczne wskazówki dotyczące ZDRowej rozmowy oraz czytania dialogowego.

Interwencja polega na wprowadzeniu do codziennych aktywności i zabaw dzieci ćwiczeń czy gier, które stymulują do przekraczania egocentryzmu w myśleniu. Proponowane działania mają formę krótkich gier, zabaw, aktywności wplecionych w codzienne rutyny przedszkolne lub interakcji, które w naturalny sposób można wpleść w zajęcia z dziećmi. W przypadku dzieci młodszych będą to prostsze zadania budujące świadomość tego, że ktoś inny może czuć, myśleć lub woleć coś innego. W przypadku dzieci starszych – aktywności rozwijające zdolność do dostrzegania perspektywy innego i precyzyjnego jej odzwierciedlania. Materiał „Ćwiczenia otwierające umysł dla przedszkolaków” zawiera propozycje zadań i zabaw możliwych do realizacji w pracy indywidualnej lub w grupie. Do nauczyciela specjalisty lub nauczyciela wychowania przedszkolnego należy wybór odpowiedniej aktywności dostosowanej do potrzeb i możliwości dzieci, z którymi pracuje.

Celem interwencji jest rozwijanie kompetencji społeczno-emocjonalnych dzieci w wieku przedszkolnym oraz zwiększanie zasobów grupowych takich jak poziom empatii, zaufania oraz komunikowania bez przemocy w grupie.

Interwencja polega na wprowadzeniu elementów strategii postępowania Porozumiewania Bez Przemocy w grupie uczniów w wieku przedszkolnym, tj. wyjaśnienie “Czterech kroków dobrej rozmowy” oraz na czym polega język Żyrafy i Język Szakala. Dzieci zaznajomione z koncepcją PBP ćwiczą umiejętności opisywania sytuacji, wyrażania uczuć i potrzeb oraz formułowania próśb za pomocą gry planszowej Żyrafa.

Czas trwania interwencji – 6 tygodni.